5.juli 1857-16. juni 1942
5 July 1857-16 June 1942

Arhitekt Karlo Paržik

The architect Karel Pařík

Naslovna stranica
Homepage

O website-u
About the website

Disertacija
Disertation

Ilustracije
Illustrations

Izložba 1991.g.
Exhibition in 1991

Izložba 2007.g.
Exhibition in 2007

SADRŽAJ

	NASLOVNA STRANA
	POSVETA
	ZAHVALE
	UVOD	1
	TEZE DISERTACIJE	2
	OBIM I CILJ ISTRAŽIVANJA	2
	METODOLOGIJA	3

I	HRONOLOŠKI PREGLED VAŽNIJIH NAPISA I RADOVA O KARLU PARŽIKU	4

II	OSNOVNI PODACI IZ BIOGRAFIJE KARLA PARŽIKA	7

III	ARHITEKTONSKE TEORIJE I REALIZACIJE U BEČU KOJE SU UTICALE NA DJELA ARHITEKTE KARLA PARŽIKA	8
III.1	BEČKA ARHITEKTURA U DRUGOJ POLOVINI XIX STOLJEĆA, GLAVNI PROTAGONISTI I NJIHOV UTICAJ NA ŠKOLOVANJE NA AKADEMIJI LIKOVNIH UMJETNOSTI	8
III.2	ARHITEKT THEOPHIL VON HANSEN	14
III.3	UTICAJI ISLAMSKE ARHITEKTURE NA GRADITELJSTVO U BEČU U XIX STOLJEĆU	16

IV	PARŽIKOVA BEČKA PRAKSA	19

V	DOLAZAK U SARAJEVO I PRVA SARADNJA SA ARHITEKTOM JOSIPOM VANCAŠEM	20
1	VAKUFSKA PALATA U SARAJEVU	21

VI	ORGANIZACIJA DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE U PERIODU 1878-1918 U BOSNI I HERCEGOVINI	22
VI.1.0	OSNIVANJE DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE U PERIODU 1879-1884	22
VI.1.1	PRVI GRAĐEVINSKI PROPISI I ODLUKE O REGULACIONIM PLANOVIMA	29
VI.1.2	ZAKONODAVSTVO U VEZI SA DRŽAVNOM GRAĐEVINSKOM SLUŽBOM U PERIODU 1881-1884	29
VI.1.3	ANGAŽOVANJE HONORARNIH ARHITEKATA ZA POTREBE DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE	32
VI.2.0	RAZVOJ DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE U PERIODU 1885-1901	33
VI.2.1	UTICAJ GRAĐEVINSKOG ODJELJENJA ZEMALJSKE VLADE U SARAJEVU NA RAD TEHNIČKE SREDNJE ŠKOLE U SARAJEVU	37
VI.2.2	POZICIJA DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE U ODNOSU NA DRUGE GRANE DRŽAVNE UPRAVE I STATUS NJENIH SLUŽBENIKA	39
VI.3.0	POČETAK STAGNACIJE DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE U PERIODU 1901-1908	40
VI.3.1	ZAKONODAVSTVO U VEZI SA DRŽAVNOM GRAĐEVINSKOM SLUŽBOM U PERIODU 1901-1908	43
VI.4.0	REORGANIZACIJA DRŽAVNE GRAĐEVINSKE SLUŽBE 1909. I 1912. GODINE	43
VI.4.1	ZAKONODAVSTVO U VEZI SA DRŽAVNOM GRAĐEVINSKOM SLUŽBOM U PERIODU 1909-1918	44

VII	KARLO PARŽIK KAO DRŽAVNI GRAĐEVINSKI SLUŽBENIK	46

VIII	HRONOLOŠKI PREGLED DJELATNOSTI ARHITEKTE KARLA PARŽIKA U PERIODU 1886-1916	48

1886		48
2	STAMBENOPOSLOVNA ZGRADA PENZIONOG FONDA U SARAJEVU	48
3	ŠERIJATSKA SUDAČKA ŠKOLA U SARAJEVU	49
1887-1890		51
4	VIŠA GIMNAZIJA U SARAJEVU	52
5	DJEČAČKA OSNOVNA ŠKOLA SA PREPARANDIJOM U SARAJEVU	53
1891		53
6	PROJEKT ZA VIJEĆNICU U SARAJEVU	53
7	ZATVOR UZ VIJEĆNICU U SARAJEVU	55
1892		56
8	PROJEKT ZA TURSKO KUPATILO U BANJALUCI	56
1893		57
9	KUĆA KARLA PARŽIKA U SARAJEVU	57
10	GOSTIONICA U BANJI ILIDŽI	58
11	VRTLAREVA KUĆA U BANJI ILIDŽI	59
12	DOGRADNJA RESTORANA U BANJI ILIDŽI	60
1894		60
13	STAMBENOPOSLOVNA ZGRADA ELEKTRIČNE CENTRALE U SARAJEVU	60
14	KUĆA ”B” PENZIONOG FONDA NA DŽIDŽIKOVCU U SARAJEVU	61
15	PROJEKT ZA ZANATSKU ŠKOLU I ATELJE UMJETNIČKIH ZANATA U SARAJEVU	61
16	SKICA ZA NADGROBNI SPOMENIK	62
1895		62
17	BOSANSKOHERCEGOVAČKA NARODNA DIONIČKA BANKA U SARAJEVU	63
18	ADAPTACIJA ”GRAND-HOTELA” I DOGRADNJA SPRATA ZA ZEMALJSKU BANKU U SARAJEVU	64
19	SKICA ZA KAZINO (DRUŠTVENI DOM) U TRAVNIKU	65
1896		65
20	DOGRADNJA DIREKCIJE ŽELJEZNICA ZA POLITIČKE SLUŽBE U SARAJEVU	65
21	STAMBENOPOSLOVNA ZGRADA ESADA EF. KULOVIĆA U SARAJEVU	66
	PARŽIKOVO UČEŠĆE NA MILENIJSKOJ IZLOŽBI U BUDIMPEŠTI	67
	TEHNIČKI KLUB U SARAJEVU	67
1897		73
22	RESTAURACIJA I DOGRADNJA KATOLIČKE CRKVE U SKADRU	73
	UCEŠĆE KARLA PARŽIKA U IZGRADNJI AUSTROUGARSKOG POSLANSTVA U CETINJU	75
23	NAJAMNA STAMBENA ZGRADA ZEMALJSKE BANKE U SARAJEVU	75
24	SRPSKOPRAVOSLAVNA ŠKOLA U SARAJEVU	75
25	DRUŠTVENI DOM U SARAJEVU	77
	DOLAZAK U SARAJEVO ARHITEKTE RUDOLFA TÖNNIESA, PARŽIKOVOG SARADNIKA U PERIODU 1898-1911	78
1898		80
26	EVANGELISTIČKA CRKVA SA ŽUPNOM KUĆOM I ŠKOLOM U SARAJEVU	80
1899	PARŽIKOVO ODLIKOVANJE	81
1900		82
27	STAMBENOPOSLOVNA KUĆA DR. GRÜNFELDA U SARAJEVU	82
28	PRERADA PROJEKTA FRANZA BLAŽEKA ZA FILIPOVIĆEVU (FRANZ JOSEFOVU) KASARNU U SARAJEVU	83
29	PROJEKT ZA DOGRADNJU HOTELA U JAJCU	84
30	PROJEKT ZA STAMBENU KUĆU ZA LJEKARA NA ILIDŽI	86
1901		86
31	SKICA ZA TEHNIČKU SREDNJU ŠKOLU U SARAJEVU	87
32	PRERADA PROJEKTA WILHELMA STIASSNIA ZA AŠKENAŠKU SINAGOGU U SARAJEVU	87
1902		89
33	ŽANDARMERIJA U KISELJAKU	90
34	REGULACIONI PLANOVI ZA FILIPOVIĆEV TRG U SARAJEVU	90

1903		92
35	GARNIZONSKI SUD U SARAJEVU	92
36	VLADINA ZGRADA III U SARAJEVU	92
37	STAMBENOPOSLOVNA ZGRADA ZADIKA FINZIJA U SARAJEVU (UL. V. PERIĆA-VALTERA 1)	94
38	STAMBENOPOSLOVNA ZGRADA ZADIKA FINZIJA U SARAJEVU (UL. MARŠALA TITA 6)	94
39	PROJEKT ZA SRPSKOPRAVOSLAVNU ŠKOLU U ZENICI	94
1904-1905		95
40	HOTEL U FOČI	95
	REVIZIJA PROJEKTA ZA NAJAMNU STAMBENU ZGRADU U CAZINU	96
	KOTARSKE UREDSKE I SUDSKE ZGRADE	96
41	SUD U FOČI	97
1906		97
	IZGRADNJA BOLNICA U BOSNI I HERCEGOVINI U PERIODU 1886-1906	98
	PSIHIJATRIJSKO ODJELJENJE ZEMALJSKE BOLNICE U SARAJEVU	98
42	PAVILJON I PSIHIJATRIJSKOG ODJELJENJE ZEMALJSKE BOLNICE U SARAJEVU	99
43	PAVILJON II PSIHIJATRIJSKOG ODJELJENJE ZEMALJSKE BOLNICE U SARAJEVU	100
44	PAVILJON III PSIHIJATRIJSKOG ODJELJENJE ZEMALJSKE BOLNICE U SARAJEVU	100
45	PAVILJON IV PSIHIJATRIJSKOG ODJELJENJE ZEMALJSKE BOLNICE U SARAJEVU	100
46	SUD U GACKU	101
47	UREDSKA I SUDSKA ZGRADA U BOSANSKOJ DUBICI	102
	PROJEKT ARHITEKTE RUDOLFA TÖNNIESA ZA UREDSKU ZGRADU U ČAJNIČU	102
48	DJEVOJAČKA ŠKOLA U ZENICI	103
49	TIPOVI SEOSKIH ŠKOLA-BRVNARA	102
50	DOGRADNJA RIMOKATOLIČKOG SAMOSTANA U TUZLI	103
1907		104
51	VIŠA REALKA U SARAJEVU	104
52	ZEMALJSKI MUZEJ U SARAJEVU	105
53	PROJEKT ZA KOTARSKU ISPOSTAVU U DOBOJU	112
54	PROJEKT ZA SUD I ZATVOR U ZENICI	113
55	KOTARSKI URED U FOČI	113
56	ZEMALJSKA ŠTAMPARIJA U SARAJEVU	114
57	PROJEKT ZA MEDRESU U JAJCU	116
58	SKICA ZA POKRIVANJE ATRIJA KURŠUMLI MEDRESE U SARAJEVU	117
59	BAŽDARSKI URED U SARAJEVU	117
60	SUD I ZATVOR U BILEĆI	118
61	SUD I ZATVOR U BOSANSKOM BRODU	118
1908		119
62	ZGRADA MITROPOLIJE U MOSTARU	119
	MITROPOLIJA U TUZLI	120
63	SUD I ZATVOR U TREBINJU	121
64	SUD U LJUBINJU	122
	PROJEKT ZA HOTEL NA PALAMA	122
65	SKICA ZA KATOLIČKU CRKVICU U GORNJEM HRASNOM	122
66	PROJEKT ZA ZANATSKU ŠKOLU U SARAJEVU	123
1909		123
67	ZGRADA ZA ULEMA MEDŽLIS U SARAJEVU	123
68	PROJEKT ZA DOGRADNJU KOTARSKOG UREDA U TREBINJU	125
1910		126
	TIPSKI PROJEKTI SUDOVA	126
	TIPSKI PROJEKTI ZATVORA	126
69	KONKURSNI PROJEKT ZA SUD I ZATVOR U SARAJEVU	126
	OTKAZ RUDOLFA TÖNNIESA NA SLUŽBU ”ARHITEKTE NA RASPOLAGANJU” ODSJEKA ZA VISOKOGRADNJU GRAĐEVINSKOG ODJELJENJA ZEMALJSKE VLADE U SARAJEVU	127
1911		131
70	IZMJENE, DOPUNE I RAZRADA PRVONAGRAĐENOG PROJEKTA HANSA GLASERA I ALFREDA KRAUPA ZA SUD I ZATVOR U SARAJEVU	130
71	PROJEKT ZA VOJNI DJEČAČKI ZAVOD U SARAJEVU	134
1912-1913		135
	PARŽIKOVO ZVANIČNO UNAPREĐENJE ZA RUKOVODIOCA ODSJEKA ZA VISOKOGRADNJU GRAĐEVINSKOG ODJELJENJA ZEMALJSKE VLADE U SARAJEVU	135
72	PROJEKT ZA HOTEL ”LOVĆEN” U PRČNJU (KOTORSKI ZALIV)	135
73	PROJEKT ZA HOTEL U DOBROTI KOD KOTORA	135
	ISTORIJSKI USLOVI ZA NASTANAK PROJEKATA ZA HOTELE U DALMACIJI U AUSTROUGARSKOM PERIODU	136
	DJELATNOST JOSIPA POSPIŠILA U ODSJEKU ZA VISOKOGRADNJU GRAĐEVINSKOG ODJELJENJA ZEMALJSKE VLADE U SARAJEVU	137
1914-1915		140
	PARŽIKOV PREKID RADA U DRŽAVNOJ SLUŽBI	140
1916		141
	PENZIONISANJE KARLA PARŽIKA	141

IX	ANALITIČKI PREGLED DJELATNOSTI ARHITEKTE KARLA PARŽIKA U PERIODU 1884-1916	142
IX.1	PRVA SARADNJA SA ARHITEKTOM JOSIPOM VANCAŠOM (1884-1886)	142
IX.2	RUKOVOĐENJE IZGRADNJOM	142
IX.3	VRSTE PROJEKATA	142
IX.3.1	ŠKOLSKI OBJEKTI	143
IX.3.2	OBJEKTI ZA DRUŠTVENE AKTIVNOSTI I KULTURU	145
IX.3.3	OBJEKTI ZA DRŽAVNE SLUŽBE	146
IX.3.4	SUDOVI I ZATVORI	147
IX.3.5	ADMINISTRATIVNI I UPRAVNI OBJEKTI ZA VJERSKE ZAJEDNICE	149
IX.3.6	SAKRALNI OBJEKTI	150
IX.3.7	VOJNI OBJEKTI	151
IX.3.8	DRŽAVNI PRIVREDNI OBJEKTI	151
IX.3.9	BOLNIČKI OBJEKTI	151
IX.3.10	BANKE	152
IX.3.11	UGOSTITELJSKI I REKREATIVNI OBJEKTI	152
IX.3.12	STAMBENOPOSLOVNI OBJEKTI	153
IX.3.13	STAMBENE KUĆE	154
IX.3.14	REGULACIONI PLANOVI	154
IX.4	RUKOVOĐENJE ODSJEKOM ZA VISOKOGRADNJU GRAĐEVINSKOG ODJELJENJA ZEMALJSKE VLADE U SARAJEVU	156
IX.5	OSTALE STRUČNE AKTIVNOSTI	157

X	RAZVOJNE FAZE U PARŽIKOVOM PROJEKTOVANU U PERIODU 1884-1916	158

XI	PARŽIKOVA PROFESIONALNA DJELATNOST NAKON PENZIONISANJA	161

XII	OSVRT NA GRADITELJSTVO KATOLIČKE CRKVE U BOSNI I HERCEGOVINI DO 1878. GODINE	162

XIII	OSVRT NA GRADITELJSTVO KATOLIČKE CRKVE U BOSNI I HERCEGOVINI U PERIODU 1878-1918	164

XIV	OSVRT NA GRADITELJSTVO KATOLIČKE CRKVE U BOSNI I HERCEGOVINI U PERIODU 1918-1941	167

XV	DJELATNOST KARLA PARŽIKA U ULOZI SAVJETNIKA ZA GRADITELJSTVO VRHBOSANSKE NADBISKUPIJE	173

XVI	PREGLED PROJEKATA KARLA PARŽIKA ZA KATOLIČKU CRKVU U BOSNI I HERCEGOVINI U PERIODU 1921-1937	175

1921		175
74	OBNOVA CRKVE SV. KATARINE FRANJEVAČKOG SAMOSTANA U KREŠEVU	175
1924		176
75	ŽUPNA CRKVA SV. ANTE PADOVANSKOG U RASTIČEVU	176
76	OBNOVA I DOGRADNJA ŽUPNE CRKVE UZNESENJA BL. DJ. MARIJE U KOMUŠINI	177
77	DOGRADNJA ZVONIKA ŽUPNE CRKVE SV. IVANA KRSTITELJA U OTINOVCIMA	179
1925		179
78	ŽUPNA CRKVA UZNESENJE BL. DJ. MARIJE U OLOVU	179
79	ŽUPNA CRKVA SV. ANE U ŽABLJAKU	181
80	ŽUPNI STAN U ŽABLJAKU	183
81	DOGRADNJA TORNJA ŽUPNE CRKVE SV. ILIJE PROROKA U SOLAKOVOJ KULI	183
82	DOGRADNJA TORNJA ŽUPNE CRKVE SV. IVANA KRSTITELJA U UZDOLU	185
83	PROJEKT ŽUPNOG STANA ZA BUKOVICU KOD DERVENTE I POLJAKE KOD BRČKOG	186
84	ŽUPNA CRKVA SRCE MARIJINO U FOČI KOD DOBOJA	187
85	ADAPTACIJA ŽUPNE CRKVE SV. ANTE PADOVANSKOG U PODHUMU	188
86	PROJEKT ZA OBNOVU ŽUPNE CRKVE SV. JOSIPA U ZENICI	189
1926		189
87	PROJEKT HRVATSKOG KATOLIČKOG DOMA U DOCU KOD TRAVNIKA	189
88	ŽUPNA CRKVA BEZGREŠNO ZAČEĆE BL. DJ. MARIJE U VIJAKI KOD VAREŠA	190
89	ŽUPNA CRKVA PRESV. SRCE ISUSOVO U BRČKOM	191
90	ŽUPNA CRKVA UZNESENJE BL. DJ. MARIJE U OSOVI	192
91	PROJEKT ZA ŽUPNI STAN U SVILAJU	194
1927		195
92	ŽUPNA CRKVA UZNESENJE BL. DJ. MARIJE I ŽUPNI STAN U GORNJEM VAKUFU	195
93	PROJEKT ZA ADAPTACIJU ŽUPNE CRKVE UZNESENJE MARIJINO U SUHOM POLJU	196
94	PROJEKT ZA ŽUPNI STAN U RADUNCIMA	197
1928		197
95	PROJEKT ZA ŽUPNI STAN U LUKAVCU	197
96	ŽUPNA CRKVA SV. ANTE PADOVANSKOG U LUKAVCU	197
97	KAPELA U ZVIRNJAČI	198
1929		198
98	HRVATSKI DOM U DERVENTI	198
1930		199
99	ŽUPNA CRKVA SV. ANTE PADOVANSKOG U SIVŠI	199
100	KAPELA NA GROBLJU U STUPU KOD SARAJEVA	200
101	KAPELA UZVIŠENJA SV. KRIŽA U TARČINU	200
1931		201
102	FRANJEVAČKI SAMOSTAN U PLEHANU	201
103	ŽUPNA CRKVA SV. JOSIPA U TESLIĆU	202
1932		203
104	DOGRADNJA I ADAPTACIJA FRANJEVAČKOG SAMOSTANA U JAJCU	203
1934		204
105	ŽUPNA CRKVA KRISTA KRALJA U CERU	204
1935		205
106	FISKUTLURNA DVORANA UZ FRANJEVAČKU GIMNAZIJU U VISOKOM	205
107	KAPELA SV. IVANA KRSTITELJA U BUKOVICI	206
108	ŽUPNA CRKVA SV. IVANA KRSTITELJA U BIJELOM BRDU	206
1936		207
109	ŽUPNA CRKVA SV. JOSIPA U SARAJEVU	207
110	ŽUPNA CRKVA PRESV. SRCE ISUSOVO U OSTROŠCU	211
111	DOGRADNJA TORNJA CRKVE SV. ANTE PADOVANSKOG U BUGOJNU	211
1937		212
112	ŽUPNI STAN U BIJELJINI	212
113	ŽUPNA CRKVA SV. JOSIPA I ŽUPNI STAN U RANKOVIĆIMA	213
114	ŽUPNA CRKVA SV. JOSIPA U TURBETU	213
115	KAPELA U KREPŠIĆU	214

XVII	ANALITIČKI PREGLED PROJEKATA KARLA PAŘIKA ZA KATOLIČKU CRKVU U BOSNI I HERCEGOVINI U PERIODU 1921-1937	215

XVIII	OSTALI PROJEKTI KARLA PAŘIKA IZMEDJU DVA RATA	218
116	KONKURSNI PROJEKT ZA SEFARDSKU SINAGOGU U SARAJEVU	218
117	PROJEKT ZA STAMBENOPOSLOVNU ZGRADU ZA ĆUK I DR. U SARAJEVU	218

XIX	ZAKLJUČAK	219

XX	HRONOLOŠKI KATALOG PROJEKATA KARLA PARŽIKA	229

	IZVORI I LITERATURA	233
	ILUSTRACIJE	239